خبر روزنت درباره درگیری برسر بستن حسینیه قم

تجمع صوفيه به خشونت کشيده شد

سرکوب دراويش در قم

مصطفي قمي

۸۴/۱۱/۲۵

سرانجام بعد از سه روز تحصن دراويش نعمت اللهي، گردهم آيي آرام آنان با دخالت لباس شخصي ها و ماموران انتظامي به خشونت کشيده شد و ده ها نفر دستگير و مجروح شدند.
اين در حالي بود که از عصر يکشنبه صدها تن از پيروان اين سلسله و دراويشي که از ساير نقاط کشور، بخصوص مناطق کردنشين، به قم آمده بودند، در اطراف اين حسينيه اجتماع و نسبت به تعيين ضرب الاجل و اشغال اين حسينيه توسط ماموران امنيتي اعتراض داشتند.

آغاز درگيري

دراويش که در ميان آنها تعدادي زن نيز حضور داشتند، در ساعت هاي پيش از آغاز درگيري به حالت نشسته در پياده رو هاي اطراف حسينيه سلسله نعمت اللهي گنابادي و کتابخانه آيت الله مرعشي نجفي تجمع کرده بودند. آنان با در دست داشتن شاخه هاي گلايل سفيد نسبت به اشغال چند هفته پيش اين حسينيه و بازداشت ده ها تن از دراويش اعلام اعتراض داشتند.
همزمان نيروهاي انتظامي،امنيتي و لباس شخصي ها نيز در اطراف محل به حالت آماده باش گرد آمدند. در ساعت يازده صبح يکشنبه، گارد ضد شورش نيز در اطراف حسينيه مستقر شد. به دنبال اين اقدام انتظامي، دراويش از ساير نقاط قم خود را به اين حسينه رساندند و در ساعت ۶ بعد از ظهر تعدادشان به صدها مرد و زن رسيد. تا اينکه پس از اداي نماز مغرب توسط دراويش، در ساعت ۷ شب بيش از ۴۰۰ نيروي لباس شخصي مجهز به اسلحه و بي سيم براي تصرف حسينيه وارد خيابان ارم و در ضلع شمالي آن مستقر شدند. آنها سپس با بلندگو اقدام به دادن شعارهايي بر عليه دراويش و صوفيه کردند، و به آنها تا ساعت ۳ بعد از ظهر دوشنبه، براي تخليه حسينيه مهلت دادند.
متحصنين براي آن که مورد هجمه قرار نگيرند به عکس هاي بنيانگذار انقلاب اسلامي و آيت الله خامنه اي و همچنين عکس ها و اسامي شهداي خويش در دوران جنگ متوسل شده بودند. نيروهاي لباس شخصي نيز در مقابل، شعارهاي تندي همچون "مرگ بر صوفيه"، "صوفيه توطئه انگليس" يا حتي چون "صوفيه اين آخرين اخطار است" سر مي داند.
سرانجام عصر دوشنبه صدها تن از نيروهاي لباس شخصي بار ديگر به خيابان ارم قم وارد شدند و با حمايت نيروهاي ضد شورش در صدد اشغال حسينيه دراويش گنابادي بر آمدند. از اين زمان به بعد به گفته منايع خبري در قم درگيري بين نيروهاي لباس شخصي و امنيتي با دراويش آغاز شد. در جريان اين در گيري که تا شامگاه ديشب هم چنان ادامه داشت، نيروهاي گارد ضد شورش با باتوم و شليک ده ها گاز اشک آور، ضمن متفرق کردن دراويش، ده ها نفر را بازداشت کردند. به گفته شاهدان عيني، بر اثر اين درگيري ها آتش و دود خيابان ارم قم را فراگرفت.

زمينه چيني برخورد

حمله به دراويش، پس از آن صورت گرفت که از هفته ها قبل روزنامه جمهوري اسلامي و کيهان با اشاره به فراواني تمايل به درويشي گري در کشور به دولت هشدار داده بودند، و يکي از مراجع تقليد قم هم خواستار آن شده بود که شهر مذهبي قم از وجود آنان پاک شود.
در شب عيد غدير نيروهاي امنيتي جمهوري اسلامي در قم به حسينيه سلسله نعمت اللهي گنابادي حمله كردند. ماموران در جريان اين حمله با مضروب و دستگيري بيش از يكصد تن از نمازگزاران و انتقال آنان به مناطق نامشخص، و پس از تصرف حسينيه، خود به بر گزاري نماز در محل پرداختند. گفته مي شود تعداد بازداشت شدگان جريان عيد غدير بيش از ۱۱۵ نفر بوده است. ماموران در آن شب علاوه بر بازداشت دراويش، اقدام به مهر و موم محل اين حسينيه کردند. بهانه اين عمل نيز وقفي بودن محل اعلام شد.
با اين همه روز پنجم بهمن ماه دراويش پس از تجمع دربرابر حسينيه قم وارد اين محل شدند و بار ديگر اقدام به برگزاري مراسم خود کردند. به دنبال اين اقدام ،اداره کل اطلاعات قم ضمن تماس با وكلاي اين سلسله، آنها را براي ترک حسينيه تحت فشار قرار داد. و عاقبت وكلاي دراويش، يعني دكتر غلامرضا هرسيني، امير اسلامي، فرشيد يداللهي و اميد بهروزي به مدت ۴ روز ـ از ۱۷ تا ۲۰ بهمن ـ توسط ماموران اطلاعات قم بازداشت شدند. سپس، ماموران اطلاعات با تعيين روز ۲۳ بهمن به عنوان ضرب الاجل از دراويش خواستند تا ظهر يکشنبه، حسينيه را تخليه و به يک گروه از لباس شخصي هاي قم موسوم به "فاطميه" تحويل بدهند. گروه فاطميه، پيش از اين و در جريان حمله ۲۸ دي ماه گذشته به اين حسينه شرکت داشتند. همچنين به دراويش هشدار داده شد که اگر حسينيه را تحويل ندهند، آنها را در حسينيه زنداني، و آب و برق و گاز را نيز قطع خواهند كرد.
سرانجام، با همه آرامشي که متحصنين از خود نشان مي دادند، عصر دوشنبه تحرکات به بار نشست و تحصن در سکوت به يک آشوب در سطح خيابانهاي مرکزي قم تبديل شد.

سابقه فشار بر دراويش

قريب به يک دهه پيش نيز در ايران، فشارهاي بسياري بر دراويش وارد شد. اين فشارها که از نخستين سال هاي دهه هفتاد آغاز شد، در سال هاي بعد به تعطيلي برخي خانقاه ها، و بازداشت يا ناپديد شدن برخي از دراويش منجر شد. ماموران امنيتي در ماه هاي گذشته نيز پس از تصرف حسينيه اصفهان، ورود جذبي شيخ اصفهان را به اين حسينيه ممنوع اعلام کرده بودند.

درگيري جمهوري اسلامي با اهل طريقت و دراويش سابقه اي طولاني دارد. در سال هاي اول انقلاب، جعفرشجوني حاکم شرع کرج با حمله به هشتگرد و تخريب آرامگاه دو تن از مشايخ اهل حق جنجالي به راه انداخت که جز با دخالت روحانيون بزرگ و از جمله آيت الله بهشتي به آرامش نرسيد. در سومين سال انقلاب ترور خشونت آميز رهبر فرقه شيخيه استان کرمان را به هم ريخت که اگر نطق حجتي کرماني نبود که در ختم وي خود سخن گفت اين التهاب فرو نمي نشست. هرچند به هر حال، در نتيجه آن ترور، رهبري اين فرقه از ايران رفت.

در همان سال ها اعدام حجت الاسلام مشکور که در خانقاهي به ارشاد دراويش مشغول بود، بار ديگر فضاي ملتهبي به وجود آورد.

در دهه اول انقلاب از بنيانگذار انقلاب نقل شده بود که با اهل حق و طريقت دعوا نبايد کرد اما گروه هائي مانند حجتيه و تندروهاي متعصب شيعي، زماني به رهبري آيت الله خرعلي علمدار مبارزه با آن ها بودند.

اختلاف ميان مسوولين

ظاهراً در جريان سرکوب دراويش، اختلافاتي ميان مسئولان قم بروز کرده است. به گفته برخي از دراويش، معاون سياسي استانداري قم در همين ارتباط گفته است: "من از كودكي حاج سيد محمد شريعت كه اين حسينيه را وقف كرده مي شناسم. او مانند پدري مهربان نسبت به همه ما بود و الآن خودم خجالت مي كشم كه در سمت و دستگاهي قرار گرفته ام كه با اهل ذكر اينگونه برخورد مي كند". معاون سياسي استانداري قم همچنين گفته است كه: "از اين وقايع نگران است ولي اختياري در كنترل امور در رابطه با گروه فشار [نيرو هاي لباس شخصي] ندارد، چرا که اين گروه تحت امر مراکز بخصوصي هستند".